Μπορεί το κλίμα στη χώρα μας να είναι εύκρατο, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως όταν έρχονται τα κρύα οι καλλιεργητικές δουλειές δεν περιορίζονται. Για να επεκτείνουμε την καλλιεργητική περίοδο για τα φυτά μας, πρέπει να βρίσκουμε τρόπους να μην είμαστε έρμαια των καιρικών συνθηκών. Για τον κήπο του σπιτιού, δεν υπάρχει βέβαια τρόπος να ελέγξουμε εντελώς το περιβάλλον, αλλά μπορούμε να επηρεάσουμε διάφορα μικροκλίματα κι έτσι να εξασφαλίσουμε το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Το μυστικό είναι να αξιοποιούμε όσο μπορούμε τις συνθήκες και να εκμεταλλευόμαστε τα φυσικά χαρακτηριστικά του κήπου μας. Παραδείγματος χάρη, είναι καλύτερα να φυτεύουμε τα λαχανικά μας κοντά σε ένα τοίχο ή σε μια συστάδα δέντρων κι ας μειώνεται έτσι η έκθεσή τους στον ήλιο, επειδή κατ’ αυτό τον τρόπο τα προστατεύουμε από τον άνεμο και το κρύο. Ένας άλλος τρόπος είναι να προστατεύουμε τα φυτά μας με μπάλες άχυρου ή σκεπάζοντάς τα με διαφανές πλαστικό. Ένας ακόμα καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίζουμε τον χειμώνα και να έχουμε πρώιμες σοδειές την άνοιξη είναι να φυτεύουμε σπορόφυτα (φυντάνια) αντί για σπόρους. Αυτό επιτρέπει το πρώιμο ξεκίνημα της καλλιεργητικής σαιζόν γιατί τα φυντάνια τα ξεκινούμε σε κλειστό και προφυλαγμένο χώρο.
Βεβαίως, ο καλύτερος τρόπος θα ήταν όλος ο κήπος μας να βρισκόταν μέσα σε ένα θερμοκήπιο! Έτσι θα είχαμε πολύ μεγάλο έλεγχο του περιβάλλοντος. Όμως ένα θερμοκήπιο, ακόμα και ένα απλό από πλαστικό, πέρα από το κόστος κατασκευής και συντήρησης, μας βάζει σε εντελώς άλλους τρόπος καλλιέργειας που ξεπερνούν κατά πολύ τους σκοπούς ενός οικιακού κήπου. Γι’ αυτό κι εμείς σας προτείνουμε μ’ αυτό το άρθρο την αμέσως καλύτερη λύση: Ένα οικιακό θερμοκηπιάκι (cold frame).
Τι κάνει ένα οικιακό θερμοκηπιάκι
Ένα οικιακό θερμοκηπιάκι είναι συνεχώς χρήσιμο στον κήπο σας. Σας επιτρέπει να επεκτείνεται σημαντικά τις καλλιεργητικές περιόδους και να έχετε όψιμα και πρώιμα λαχανικά.
Ένα θερμοκηπιάκι βασικά είναι ένα φθηνότερο και περιορισμένο σε μέγεθος θερμοκήπιο. Είναι ένας κλειστός χώρος ανάπτυξης των φυτών που βρίσκεται στο ύπαιθρο. Μπορούμε μέσα σ’ αυτό να ξεκινάμε ετήσια ή πολυετή φυτά ή να τοποθετούμε φυντάνια για να σκληραγωγηθούν πριν τα μεταφυτέψουμε στον κήπο. Το θερμοκηπιάκι ουσιαστικά αυτό που προσφέρει είναι ήλιος, προστασία από τον άνεμο και ψηλότερη θερμοκρασία από το περιβάλλον, αφού οι ακτίνες του ήλιου θερμαίνουν το εσωτερικό του. Κι αν είναι καλά μονωμένο και προφυλαγμένο από τον άνεμο, ένα μέρος της ψηλότερης θερμοκρασίας διατηρείται και τη νύχτα.
Ένα κλασικά σχεδιασμένο θερμοκηπιάκι. Καλύπτεται με τζάμια, διαθέτει θερμόμετρο, είναι βυθισμένο στο χώμα, ενώ το χαλίκι και το χώμα στη βάση του επιτρέπουν να συσσωρεύει θερμότητα για τη νύχτα
Τις μέρες με λιακάδα, θα πρέπει να βάζετε κάποια σκιά από πάνω για να μην πάθουν τα φυτά εγκαύματα από τον ήλιο ή να σηκώνετε το καπάκι για να μη δημιουργούνται ατμοί. Σε μια ηλιόλουστη χειμωνιάτικη μέρα, όταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι μείον 10οC, μέσα στο θερμοκηπιάκι μπορεί να φτάσει τους 35οC! Οι ακτίνες του ήλιου ζεσταίνουν τον αέρα και το χώμα. Τη νύχτα, η θερμότητα που αποθηκεύτηκε ακτινοβολείται και ζεσταίνει τα φυτά. Επειδή όμως τα τειχώματα του μικρού θερμοκηπίου είναι λεπτά, καλό είναι να το σκεπάζουμε τη νύχτα με μια παλιά κουβέρτα ή ένα μουσαμά, αλλιώς η θερμότητα σύντομα θα χαθεί.
Μπορούμε βέβαια να φτιάξουμε ένα θερμαινόμενο θερμοκηπιάκι, όπου η θερμότητα εξασφαλίζεται από “άψητη” ακόμα κοπριά, δηλαδή κοπριά που σαπίζει και γι’ αυτό θερμαίνεται και θερμαίνει τον χώρο. Εδώ όμως τα πράγματα περιπλέκονται, καθώς ο έλεγχος της θερμοκρασίας της κοπριάς εξαρτάται από την πείρα του καλλιεργητή. Μπορούμε βέβαια αντί για κοπριά να χρησιμοποιήσουμε ηλεκτρικές αντιστάσεις για θέρμανση, αλλά τότε μπαίνουμε σε δαπάνες κατασκευής και λειτουργίας.
Πώς κατασκευάζουμε ένα οικιακό θερμοκηπιάκι
Τα θερμοκηπιάκια μπορούν να γίνουν από διάφορα πρόσφορα υλικά.
Ένα θερμοκηπιάκι στην πραγματικότητα είναι ένα κουτί με καπάκι που ανοίγει και κλείνει. Δεν έχει πάτο και κατά προτίμηση είναι βυθισμένο λίγο στο χώμα – τουλάχιστον 5 εκατοστά. Το καπάκι του είναι ένα πλαίσιο που στηρίζει διαφανές υλικό (γυαλί, πλαστικό ή πλεξιγκλάς) και είναι επικλινές για να το βλέπει καλύτερα ο ήλιος. Μέσα του τοποθετούνται γλάστρες και γλαστράκια με τα υπό ανάπτυξη ή προστασία φυτά. Σπανιότερα χρησιμοποιείται για κατευθείαν φύτεμα των λαχανικών στο χώμα μέσα του.
Μπορεί να γίνει από οποιοδήποτε πρόσφορο υλικό. Στην κλασική του μορφή, τα πλευρά είναι από ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες ξύλο ή από τούβλα για όσους θέλουν μια μονιμότερη κατασκευή. Αν πιάνουν τα χέρια μας, μπορούμε να το κατασκευάσουμε μόνοι μας με ό,τι υλικά διαθέτουμε.
1. Το καπάκι. Ξεκινάμε διαλέγοντας το καπάκι εφ’ όσον αυτό καθορίζει συχνά τις διαστάσεις της κατασκευής. Αν έχουμε ή μπορούμε να βρούμε ένα παλιό παράθυρο (με τα τζάμια του), αυτό μας βγάζει από έξοδα και φασαρία. Μπορούμε επίσης να φτιάξουμε το καπάκι από διαφανές ακρυλικό ή πλεξιγκλάς που τοποθετείται σε ένα ξύλινο πλαίσιο ενισχυμένο με μεταλλικές γωνίες. Μια άλλη λύση είναι να καρφώσουμε με το στάπλερ διαφανές πλαστικό (πολυαιθυλένιο) σε ένα ξύλινο πλαίσιο – αν κι αυτό θα κρατήσει μόνο γύρω στον ένα χρόνο. Όποια λύση τελικά επιλέξουμε, το καπάκι δεν πρέπει να είναι πολύ βαρύ ώστε να ανοίγει και να κλείνει εύκολα. Κι ακόμα δεν πρέπει να είναι πολύ φαρδύ για να μπορείτε να φτάνετε εύκολα τα φυτά. Ένα πλάτος 75–90 εκατοστών είναι ιδεώδες. Το μήκος της κατασκευής θα πρέπει να είναι πάνω από ένα μέτρο ώστε να έχετε χώρο για αρκετά φυτά.
2. Τα πλαϊνά. Τα πλαϊνά του μικρού θερμοκηπίου σας πρέπει να γίνουν από ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες ξύλο ή κοντραπλακέ. Μπορείτε βέβαια να το κάνετε κτιστό με τούβλα για μονιμότερη κατασκευή. Το πίσω μέρος της κατασκευής πρέπει να έχει 45–50 εκατοστά ύψος και το μπροστινό γύρω στα 30 εκατοστά. Έτσι το καπάκι θα έχει μια κλίση που θα επιτρέπει αφ’ ενός να αιχμαλωτίζεται καλύτερα η θερμότητα του ήλιου αφ’ ετέρου να κυλάει γρήγορα το νερό της βροχής. Για να είναι πιο ανθεκτικό το θερμοκηπιάκι σας, ενισχύστε τις γωνίες του κουτιού με κάθετα καδρονάκια. Το καπάκι μπορεί να προσαρτηθεί με μεταλλικούς μεντεσέδες, ενώ γύρω γύρω στο χείλος του κουτιού, εκεί δηλαδή που θα ακουμπάει το καπάκι, καλό είναι να τοποθετηθούν λωρίδες αφρολέξ για μόνωση.
3. Εξαερισμός. Ο εξαερισμός έχει ζωτική σημασία για να προλάβετε την υπερθέρμανση. Ένα θερμόμετρο με ένδειξη ελάχιστης μέγιστης θα βοηθήσει για να γνωρίζετε τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας. Φροντίστε να ανοίγετε το καπάκι όταν η θερμοκρασία μέσα στο θερμοκηπιάκι φτάνει τους 21–24οC. Ξανακλείστε το καπάκι αργά το απόγευμα για να αιχμαλωτίσετε τη θερμοκρασία. Και όπως ήδη είπαμε, τις πολύ κρύες νύχτες σκεπάστε το θερμοκηπιάκι με μια παλιά κουβέρτα ή ένα μουσαμά.
Πηγή
Απέναντι Όχθη
Δημοσίευση σχολίου