Ακόνισμα Μαχαιριού .

Ακόνισμα Μαχαιριού

Δεν υπάρχει κανένα μαχαίρι που να μην απαιτεί ακόνισμα. Όλα τα μαχαίρια χρειάζονται περιοδικό ακόνισμα, και είναι σημαντικό να μάθει ο χρήστης να ακονίζει το μαχαίρι του ο ίδιος, είτε με τη βοήθεια μίας απλής πέτρας ακονίσματος είτε με τη βοήθεια κάποιου πιό σύνθετου συστήματος όπως το Lansky Sharpener (http://www.lanskysharpeners.com) ή το Spyderco Sharpmaker (http://www.spyderco.com). Μην προσπαθήσετε να ακονίσετε το μαχαίρι σε γρήγορους τροχούς γιατί θα χαράξετε τη λάμα και θα καταστρέψετε την αιχμή του μαχαιριού. Μαζί λοιπόν με την αγορά του μαχαιριού σας, μην ξεχάσετε να αγοράσετε και μία μικρή πέτρα ακονίσματος και να μάθετε να ακονίζετε σωστά.
Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που επηρεάζει την επίδοση ενός μαχαιριού σε πραγματικές συνθήκες είναι η γωνία του τελικού ακονίσματος της κόψης. Μερικές φορές, μάλιστα, ο έμπειρος χρήστης επιλέγει ο ίδιος να αλλάξει την εργοστασιακή γωνία σε κάποιο συγκεκριμένο μαχαίρι εάν κάτι τέτοιο τον εξυπηρετεί.
Η γωνία που επιλέγουμε για το τελικό ακόνισμα της κόψης ενός μαχαιριού, είναι κάτι που έχει πολύ μεγάλη επίδραση στην τελική επίδοση ενός μαχαιριού. Ανάλογα με τη σκληρότητα και την αντοχή του συγκεκριμένου κράματος ατσαλιού, αλλά και ανάλογα με την συγκεκριμένη χρήση, υπάρχει και μία διαφορετική γωνία που μπορεί να θεωρηθεί ιδανική.
Από την αρχή ξεκαθαρίζουμε ότι δεν υπάρχει μία μόνο ιδανική λύση για όλα τα μαχαίρια, ούτε και είναι εύκολο να φτιάξει κανείς «συνταγές» για κάθε χρήση. Πολύ συχνά, η επιλογή του κατασκευαστή είναι και η καλύτερη, κάποιες άλλες φορές, όμως, αξίζει να δοκιμάσουμε και κάποια άλλη λύση μήπως και ταιριάζει καλύτερα στη δική μας χρήση.
Για να καταλάβουμε καλύτερα το ζήτημα, ας πάρουμε το παράδειγμα με τα δύο άκρα που εφαρμόζει ο κρεοπώλης: ανάμεσα στα διάφορα εργαλεία της δουλειάς του, ο κρεοπώλης έχει ένα λεπτό και πολύ καλά ακονισμένο μαχαίρι με πολύ μικρή γωνία ακονίσματος, για να μπορεί να καθαρίζει σαν χειρουργικό νυστέρι γύρω από κόκαλα και δύσκολα σημεία, ενώ έχει και έναν μεγάλο μπαλτά που είναι ακονισμένος πιο «χοντρά», σε αρκετά πιο μεγάλη γωνία ώστε να αντέχει η κόψη και να μην παραμορφώνεται από τα χτυπήματα σε κόκαλα. Αυτές είναι οι δύο άκρες του ζητήματος, και όποιος μπορεί να έχει ταυτόχρονα πολλά εργαλεία στα χέρια του, μπορεί να επιλέξει διαφορετική γωνία για κάθε μαχαίρι ώστε να πετυχαίνει πάντα το ιδανικό.
Όμως, για τον μέσο χρήστη μαχαιριού, ή για τον κυνηγό που κινείται στο βουνό με ένα βασικό μαχαίρι για κάθε χρήση, το ζητούμενο πλέον είναι η εύρεση του ιδανικού συνδυασμού: αρκετά μικρή γωνία ώστε το μαχαίρι να είναι κοφτερό, αλλά και αρκετά μεγάλη ώστε να είναι ανθεκτικό στη χρήση και να μην στομώνει ή να μην παραμορφώνεται με το παραμικρό. Κάπου ανάμεσα στη μεγάλη και τη μικρή γωνία βρίσκεται η χρυσή τομή, διαφορετική όμως για κάθε περίπτωση.
Όπως προαναφέρθηκε για να ακονίσουμε ένα μαχαίρι σε συγκεκριμένη γωνία (είτε στην εργοστασιακή είτε σε άλλη, δικής μας επιλογής) θα πρέπει, είτε να διαθέτουμε καλά εξασκημένο χέρι, είτε να χρησιμοποιήσουμε κάποια βοηθητική διάταξη ακονίσματος, όπως π.χ. το Sharpmaker της Spyderco ή το Lansky Sharpener.
Στην ουσία, είτε με το χέρι είτε με κάποιο από αυτά τα συστήματα, η κίνηση του μαχαιριού πάνω στην πέτρα είναι ακριβώς η ίδια, απλώς οι ειδικές συσκευές βοηθούν ακόμα και τον μηδαμινής εμπειρίας χρήστη να καταφέρει να ακονίσει με επιτυχία. Η βασική αρχή του ακονίσματος είναι να μπορούμε να κρατήσουμε σταθερή τη γωνία της λάμας ως προς την πέτρα σε επαναλαμβανόμενες διαδοχικές κινήσεις, ενώ το πιο συνηθισμένο λάθος των αρχαρίων είναι ο κακός έλεγχος της γωνίας σε όλη τη διάρκεια της σύνθετης καμπυλωτής κίνησης, που έχει ως αποτέλεσμα την κακή ποιότητα της κόψης.
Με τα συστήματα ακονίσματος, ο χρήστης το μόνο που έχει να κάνει είναι να κρατά απόλυτα κάθετα το μαχαίρι όσο το ανεβοκατεβάζει στις κατακόρυφα τοποθετημένες ράβδους. Υπάρχουν επιλογές γωνίας από 30 μοίρες για πιο λεπτές δουλειές μεχρι και 40 μοίρες για πιο ανθεκτική κόψη.
Για να δώσουμε ένα πραγματικό παράδειγμα, θα πούμε ότι ένα μαχαίρι καλής ποιότητας, κατασκευασμένο από ακριβό κράμα ατσαλιού, μπορεί να αποκτήσει απίστευτα κοφτερή κόψη αν αποφασίσει κανείς να κατεβάσει τη γωνία σε σημείο που να γίνει πλέον πολύ λεπτή, με αποτέλεσμα ένα μαχαίρι που θεωρούσαμε ότι εκ κατασκευής δεν κόβει τόσο πολύ, ξαφνικά να γίνει πραγματικό ξυράφι! Προσοχή, η «μετατροπή» αυτή δεν είναι χωρίς κόστος, αφού λεπταίνοντας την κόψη σε αυτά τα επίπεδα, το μαχαίρι γίνεται πλέον πιο ευαίσθητο στην ταλαιπωρία, και η κόψη του παραμορφώνεται ευκολότερα όταν συναντήσει κάτι πολύ σκληρό. Επίσης, αυτή η κόψη λειτουργεί μόνο με καλά ατσάλια υψηλής σκληρότητας, αφού ένα ατσάλι γενικής χρήσης δεν έχει την ικανότητα να φτιάξει και να κρατήσει τόσο λεπτή κόψη (και άρα απαιτεί λίγο μεγαλύτερη γωνία για να λειτουργήσει σωστά).
Η αντίθετη περίπτωση είναι όταν διαπιστώνουμε ότι ένα μαχαίρι κόβει πολύ καλά όταν το έχουμε μόλις ακονίσει, αλλά χάνει πολύ γρήγορα την επίδοσή του μόλις χρησιμοποιηθεί στην πράξη. Είτε λόγω μαλακού ατσαλιού είτε λόγω σκληρής χρήσης, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, και η λύση είναι η αύξηση της γωνίας ακονίσματος, έτσι ώστε να θυσιάσουμε ενδεχομένως λίγο από την επίδοση αλλά να βελτιώσουμε την πρακτική διάρκεια ζωής της κόψης ανάμεσα στα ακονίσματα.
Όμως, ο απλός χρήστης, στο καθημερινό του μαχαίρι γενικής χρήσης, απαιτεί καλή επίδοση αλλά και μια στοιχειώδη αντοχή, οπότε θα πρέπει να ανεβάσει λίγο τη γωνία μέχρι να πετύχει τη χρυσή τομή. Το ίδιο ακριβώς θα πρέπει να κάνει και ο κυνηγός μεγάλων τριχωτών θηραμάτων που χρησιμοποιεί το μαχαίρι του για γδάρσιμο και τεμαχισμό. Η ιδανική λύση είναι η χρήση δύο διαφορετικών μαχαιριών, ένα μεγαλύτερο και βαρύτερο, με κόψη λίγο πιο «χοντρή» (δηλαδή ακονισμένη με μεγαλύτερη γωνία) για το πιο σκληρό μέρος της δουλειάς, και ένα δεύτερο μικρότερο και λεπτοακονισμένο για τις λεπτοδουλειές του γδαρσίματος όπου η επίδοση είναι πιο σημαντική από την αντοχή.
Για να μπορέσει κανείς να κάνει τα πειράματά του πιο εύκολα, ένα βοήθημα ακονίσματος όπως οι δύο συσκευές που αναφέραμε είναι ιδιαίτερα χρήσιμες, αφού επιτρέπουν ακόμα και στον άπειρο να πετύχει τη σωστή γωνία με ευκολία. Και για τον έμπειρο, πάντως, που συνηθίζει να ακονίζει τα μαχαίρια του σε μια απλή επίπεδη πέτρα, οι συσκευές αυτές δεν είναι άχρηστες, το αντίθετο μάλιστα. Για το αρχικό ακόνισμα στη σωστή γωνία, μια τέτοια συσκευή ακονίσματος είναι μια πολύ καλή λύση για να γίνει η δουλειά σωστά και με ακρίβεια, έτσι ώστε να γίνεται στη συνέχεια το ακόνισμα με το χέρι, με οδηγό την ήδη σωστή γωνία.
Μια τελευταία παρατήρηση: σε μερικές περιπτώσεις, η χρυσή τομή επιτυγχάνεται όχι με μία μόνο γωνία αλλά με συνδυασμό δύο: αφού ακονίσουμε το μαχαίρι σε πολύ λεπτή κόψη (π.χ. σε γωνία 30 μοιρών συνολικά, περνάμε ένα τελικό ακόνισμα σε μεγαλύτερη γωνία (π.χ. 40 μοιρών) ώστε να «σπάσει» η πολύ λεπτή άκρη της κόψης και να μείνει ένα τελικό ακόνισμα 40 μοιρών στην άκρη αλλά 30 μοιρών παραπάνω.
Όπως είπαμε και στην αρχή, πάντως, μαγική λύση για όλες τις περιπτώσεις δεν υπάρχει. Ο κάθε χρήστης θα πρέπει να βρει από μόνος του την ιδανική γωνία ακονίσματος που ταιριάζει με το συγκεκριμένο μαχαίρι, με το συγκεκριμένο ατσάλι και τη συγκεκριμένη χρήση.





Custom μαχαίρια JN